Paternoster na Święta

Wciąż czytam kryminały, więc zostaje mi jedynie kategoria „literatura” na naszym blogu. Jak się jednak okazuje, nawet z kryminałów można wyłuskać ciekawe informacje o przestrzeni i architekturze. Czytając „Śmierć w Breslau” Marka Krajewskiego natrafiłem na taki fragment:

XVII WROCŁAW, PIĄTEK 12 PAŹDZIERNIKA 1934 ROKU. GODZINA DZIESIĄTA RANO Monstrualny, modernistyczny biurowiec na rogu Rynku i Blucherplatz, w którym mieściła się dyrekcja wielu miejskich urzędów oraz bank, wyposażony był w niezwykłą windę. Składała się ona z wielu małych jednoosobowych kabin znajdujących się jedna nad drugą, nanizanych jakby na sznurek. Ten ciąg bez przerwy się poruszał, toteż ludzie wchodzili do małych otwartych kabin i wychodzili z nich podczas jazdy. Jeśli ktoś się zagapił i nie zdążył wysiąść, najzupełniej bezpiecznie przejeżdżał przez strych albo piwnicę. Pasażer doznawał wówczas niezapomnianego uczucia. Oto nagle zapadała ciemność absolutna, a kabina trzęsąc się i zgrzytając przesuwała poziomo za pomocą potężnych łańcuchów, po czym znów znajdowała się we właściwym pionie. Winda ta od razu po wybudowaniu żelbetowego potwora budziła ogromne emocje, zwłaszcza u dzieciarni zaludniającej w nadmiarze okoliczne brudne uliczki i odrapane podwórka. Toteż woźni mieli ręce pełne roboty, a małe łobuzy głowy pełne pomysłów na ich przechytrzenie.

Winda zupełnie niesamowita, nigdy wcześniej o takiej nie słyszałem. Nie byłem też pewien, czy aby na pewno istnieje… Krótkie poszukiwania szybko dały rezultaty. Winda ta – jak podaje Wikipedia – nazywa się Paternoster lub dźwig okrężny. Pracuje jak przenośnik kubełkowy, składa się z szeregu otwartych kabin (zwykle dwuosobowych) połączonych w łańcuch, poruszających się z niewielką prędkością (0,30 – 0,45 m/s) w zamkniętej pętli w ruchu ciągłym (bez zatrzymywania się), gdy jedna strona porusza się w kierunku do góry, druga do dołu.

Paternoster. Źródło: https://pl.wikipedia.org/wiki/D%C5%BAwig_okr%C4%99%C5%BCny

Mnie się bardzo podoba, a Wam? Podobno winda jest niebezpieczna. Nawet nazwa paternoster oznacza modlitwę… Czyżby chodziło o modlitwę o szczęśliwe wsiadanie i wysiadanie z tego nietypowego dźwigu? Niezupełnie. Nazwa pochodzi od zakonnego sznura modlitewnego, który służył do modlitw cyklicznych. Skojarzenie trafne, bo kabiny wyglądają jak korale, nawleczone na sznur. Z powodu dużej wypadkowości w Polsce funkcjonuje tylko 5 takich wind i z tego co udało mi się dowiedzieć, nie są dostępne dla wszystkich. A samą windę, dokładnie tę opisaną przez Krajewskiego, można zobaczyć na poniższym filmie.